ΑΠΟΦΑΣΗ-ΒΟΜΒΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ

Μετά το δημοσίευμα του "ΒΗΜΑΤΟΣ" για το ίδιο θέμα, το "ΕΘΝΟΣ" επανέρχεται με νέο δημοσίευμα.

Σε τροχιά κατάρρευσης έχουν μπει ορισμένες από τις τελευταίες περικοπές που επιβλήθηκαν σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει ένα νέο δημοσιονομικό «σοκ» στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνους της Κυριακής», ύστερα από σχετική πιλοτική δίκη, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας προσανατολίζεται να κρίνει αντισυνταγματικές μερικές από τις περικοπές που επιβλήθηκαν με μνημονιακούς νόμους από το 2012. Οι σχετικές προσφυγές έχουν γίνει από πρώην εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, σε τράπεζες, σε ΔΕΚΟ και στρέφονται κατά του ΙΚΑ (για τις μειώσεις των κύριων συντάξεων) και του ΕΤΕΑ (για τις επικουρικές).

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, στις «κεκλεισμένων των θυρών» συνεδριάσεις του ανώτατου δικαστηρίου υπερισχύουν μέχρι στιγμής οι απόψεις περί αντισυνταγματικότητας τουλάχιστον των τελευταίων μνημονιακών μέτρων και περικοπών και αν η θέση αυτή επιβεβαιωθεί με την έκδοση της σχετικής απόφασης (θα πρέπει να αναμένεται περίπου σε 2-3 μήνες), οι συντάξεις θα πρέπει να επανέλθουν στο ύψος που είχαν τουλάχιστον στα τέλη του 2012. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, εφόσον συμβεί κάτι τέτοιο η ετήσια επιβάρυνση για τον προϋπολογισμό των Ταμείων θα είναι 2,8 δισ. ευρώ, ενώ αν η ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ επεκταθεί στο σύνολο των συνταξιούχων τότε το ποσό εκτοξεύεται στα 4,3 δισ.! Παράλληλα οι δικαστές προβληματίζονται αν λόγω της οικονομικής κρίσης πρέπει να επιστραφούν ή όχι αναδρομικά.

Ο «μπούσουλας»
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η δικαστική δικαίωση για όλους τους εν ενεργεία και συνταξιούχους των «ειδικών μισθολογίων» (δικαστικούς λειτουργούς, ενστόλους, πανεπιστημιακούς, ενώ για τους ιατρούς του ΕΣΥ δικαιώθηκαν κατ' αρχήν οι συνταξιούχοι και εκκρεμεί στην Ολομέλεια ΣτΕ πιλοτική δίκη για τους εν ενεργεία) που ήλθε τον τελευταίο χρόνο με αποφάσεις του «Μισθοδικείου», του ΣτΕ και του Ελεγκτικού Συνεδρίου που ακύρωσαν τις περικοπές του νόμου 4093/12, άνοιξε έμμεσα «διαύλους» για αντίστοιχες κρίσεις σχετικά με τις συντάξεις των υπολοίπων (ΙΚΑ, ΕΤΕΑ).

Μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο αναμένεται να υπάρξει μια μεγάλη δημοσιονομική επιβάρυνση, το ύψος της οποίας δύσκολα θα μπορέσει να υπολογιστεί σε αυτήν τη φάση. Κι αυτό γιατί, εάν η Ολομέλεια ΣτΕ επιμείνει τελικά στην αντισυνταγματικότητα, τότε θα πρέπει να δικαιωθούν αρχικά οι 15 συνταξιούχοι (που συμμετείχαν στην πιλοτική δίκη) με επαναφορά της σύνταξής τους σε παλαιότερα αυξημένα επίπεδα και με καταβολή αναδρομικών για όσες περικοπές κριθούν παράνομες. Παρόμοια δικαίωση θα μπορέσουν να έχουν και όσοι άλλοι συνταξιούχοι είχαν προσφύγει σε διάφορα δικαστήρια της χώρας και περιμένουν την πιλοτική απόφαση του ΣτΕ, γιατί, σε περίπτωση που υπερισχύσει η αντισυνταγματικότητα, τότε θα μπορέσουν και αυτοί να ευνοηθούν με τον ίδιο τρόπο.

Για τους υπόλοιπους συνταξιούχους, που δεν προσέφυγαν στα δικαστήρια και δεν «μπλόκαραν» την παραγραφή των αξιώσεών τους, υπάρχει ενδεχόμενο να μην μπορέσουν να πάρουν αναδρομικά (σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί η αντισυνταγματικότητα), αλλά να κερδίσουν μόνο τη μελλοντική επάνοδο των συντάξεών τους στα υψηλότερα επίπεδα, τουλάχιστον προ 2ετίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο ανώτατο δικαστήριο υπάρχει έντονος προβληματισμός μήπως θα πρέπει να ακολουθηθεί το «μοντέλο» που επικράτησε στην περίπτωση της δικαίωσης των εν ενεργεία πανεπιστημιακών πριν από λίγους μήνες. Το ΣτΕ δέχθηκε, τότε, για τα μέλη του ΔΕΠ (Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού), ότι η αντισυνταγματικότητα του ν. 4093/12 ισχύει από 1/8/12 για όσους συμμετείχαν στην πιλοτική δίκη ενώπιον της Ολομέλειας και για όσους είχαν εμπρόθεσμα προσφύγει σε άλλα δικαστήρια κατά των περικοπών, οπότε αυτοί μπορούν να δικαιωθούν πλήρως.

Ωστόσο, συνεκτιμώντας τη μεγάλη οικονομική επιβάρυνση που μπορεί να προκύψει για το κράτος σε περίοδο οξείας οικονομικής κρίσης (αφού αδυνατεί προς το παρόν να επιστρέψει όλα τα αναδρομικά σε ένστολους, δικαστές, κλπ. χορηγώντας μόνο τα μισά και χωρίς να επαναφέρει πλήρως τις αποδοχές στο ύψος του Ιουλίου 2012), το ΣτΕ δέχθηκε ότι η αντισυνταγματικότητα δεν μπορεί να έχει αναδρομική εφαρμογή για τους υπολοίπους που δεν προσέφυγαν, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να αυξηθούν οι αποδοχές τους μόνο για το μέλλον, χωρίς να καταβληθούν αναδρομικά για τις περικοπές.

Ανάλογοι προβληματισμοί, λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης και του κινδύνου εκτροχιασμού του προϋπολογισμού, διατυπώνονται και τώρα από δικαστές, έτσι ώστε η επιβάρυνση να μην οδηγηθεί σε δυσθεώρητα ύψη, αφού έτσι κι αλλιώς αναμένεται να κυμανθεί γύρω στα 3 δισ. ευρώ, αν επικυρωθεί η αντισυνταγματικότητα.

Τα μεγάλα νομικά «αγκάθια» που προβληματίζουν έντονα τους δικαστές αφορούν το γεγονός ότι δεν προηγήθηκαν μελέτες που να καταδεικνύουν ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις στους συνταξιούχους, ώστε να μην ξεπεραστούν τα όρια της αξιοπρεπούς διαβίωσης, αλλά και το κατά πόσον έχει τηρηθεί η ισότιμη συμμετοχή στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις καθενός.

Ιδιαίτερες ενστάσεις διατυπώνονται και για την πρακτική του κράτους να αποστασιοποιείται σταδιακά από τη στήριξη της επικουρικής ασφάλισης, σε περίοδο κρίσης.

H δίκη
Στην πιλοτική δίκη που έγινε στο ΣτΕ, συγκεντρώθηκαν οι αντιπροσωπευτικές προσφυγές 15 συνταξιούχων κατά του ΙΚΑ και του ΕΤΕΑ για τις μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων. Για τους συνταξιούχους της πρώην Αγροτικής τράπεζας, το Α' τμήμα ΣτΕ παρέπεμψε πριν από λίγους μήνες το ζήτημα στην Ολομέλεια κρίνοντας, τότε, οριακά συνταγματικές (με ψήφους 4-3) τις περικοπές του ν. 4024/11 (κυμάνθηκαν σε επίπεδο 20-40%) γιατί δεν ξεπέρασαν τα όρια της αξιοπρεπούς διαβίωσης, με τη μειοψηφία όμως να διαφωνεί. Οι υπόλοιποι προσφεύγοντες (πρώην εργαζόμενοι της ΔΕΗ, όπως και άλλοι με διαδοχική ασφάλιση στο ΙΚΑ από εργασία σε ασφαλιστική και ναυτιλιακή επιχείρηση) προσέβαλαν σε Διοικητικά Πρωτοδικεία και τις υπόλοιπες περικοπές των νόμων 3845 και 3863/10, 3986 και 4024/11, 4051 και 4093/12, υποστηρίζοντας ότι οι αλλεπάλληλες μειώσεις που ισοπεδώνουν τις συντάξεις, σε συνδυασμό με τα μέτρα υπερφορολόγησης, έχουν επιδεινώσει δραματικά το βιοτικό τους επίπεδο, κατά παράβαση θεμελιωδών συνταγματικών διατάξεων.

Οι 11 συνταξιούχοι (της ΔΕΗ), αθροίζοντας όλες τις περικοπές που υπέστησαν από το 2010 μέχρι το 2014, διεκδικούν να τους επιστραφεί από το ΙΚΑ συνολικά ποσό 277.744 ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλέστηκαν, από τον Ιούνιο του 2010 (ή και λίγο αργότερα) μέχρι τώρα είδαν τις συντάξεις τους να «πέφτουν» (κατά περίπτωση) από 1.679 ευρώ καθαρά, σε 530€, από 2.275€ σε 790€, από 2.105€ σε 1.093€, από 1.420€ σε 937€, από 2.403€ σε 1.258€, από 1.050€ σε 907€ κλπ.

Οι αρχικές περικοπές
Οι προσφυγές τους ωστόσο δεν μπορούν να γίνουν δεκτές για τις αρχικές περικοπές των νόμων του 2010, αφού έχουν κριθεί συνταγματικοί με τις αρχικές αποφάσεις της Ολομέλειας ΣτΕ για το 1ο Μνημόνιο, ενώ πρόσφατα κρίθηκαν συνταγματικά ανεκτές και οι περικοπές που επιβλήθηκαν στην πρώτη φάση στα επιδόματα εορτών και άδειας (περιορίζοντάς τα σε συγκεκριμένο ποσό 200-400€, πριν από την κατάργησή τους).

Αλλη συνταξιούχος διεκδικεί από το ΙΚΑ και το ΕΤΕΑ συνολικά 13.616€ γιατί από τον Ιανουάριο 2010 μέχρι τον Οκτώβριο 2014 η σύνταξή της από 1.577 ευρώ καθαρά (1.060€ κύρια και 517€ επικουρική), «έπεσε» σε 1.204€ (953 κύρια, 251€ επικουρική).

Παράλληλα, οι τρεις συνταξιούχοι της Αγροτικής διεκδικούν για 9 μήνες επιστροφή ποσών 633, 1.647 και 1.779€ αντίστοιχα. Υποστηρίζουν ότι με τον ν. 4024/11 επήλθε μηνιαία μείωση της σύνταξής τους από 70 έως 198€. Η επικουρική σύνταξη από το 2010 μέχρι το 2012 «έπεσε» από 598€ σε 278€, από 1.247€ σε 670€, από 1.445€ σε 687€, αντίστοιχα.

Σύμφωνα με τους προσφεύγοντες:

• Με τον ν. 3845/10 καταργήθηκαν τα επιδόματα εορτών και αδείας για συνταξιούχους κάτω των 60 ετών και για όσους έχουν σύνταξη άνω των 2.500€. Για τους άνω των 60 ετών και κάτω των 2.500€, τα επιδόματα μειώθηκαν σε 200-400€.

• Με τον ν. 3863/10 μειώθηκαν 3%-10% οι συντάξεις άνω των 1.400€, με το ποσοστό να ανεβαίνει ανά 1% για κάθε επιπλέον 300€.

• Ακολούθησε με το «Μεσοπρόθεσμο» σταδιακή μείωση κυρίων συντάξεων από 3-14% για συντάξεις από 1.400-3.500€ και άνω, με επιπλέον ειδική εισφορά για συνταξιούχους κάτω των 60 ετών και μειώσεις από 6-10% σε συντάξεις άνω των 1.700€.

• Με τον ν. 4024/11 μειώθηκαν κατά 40% οι συντάξεις άνω των 1.000€ για συνταξιούχους κάτω των 55 ετών, ενώ για τους υπόλοιπους συνταξιούχους το ποσό που ξεπερνά τα 1.200€ μειώθηκε κατά 20%.

• Με τον ν. 4051/12, οι κύριες συντάξεις άνω των 1.300€ μειώθηκαν από 1-1-12 κατά 12%.

• Με τον ν. 4093/12 οι κύριες και επικουρικές μειώθηκαν έως 20%, με κατάργηση δύο συντάξεων για όλους και όλων των επιδομάτων (εορτών, αδείας) που είχαν εναπομείνει. Καθορίστηκαν ποσοστά μείωσης από 5-20%, ανάλογα με το ύψος της σύνταξης, από 1.000€ και άνω έως 3.000€, χωρίς να επιτρέπεται το τελικό ποσό να πέσει κάτω των 2.550€.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ